Onderzoekers hebben ontdekt dat muizen coöperatieve geboortehulp vertonen, een gedrag dat voorheen alleen bij mensen en bij bepaalde primaten bekend was. Deze bevinding daagt de aannames uit over de beperkte aard van de zorgverlening in het dierenrijk, wat erop wijst dat wederzijdse hulp tijdens de bevalling veel wijdverbreider kan zijn dan eerder werd aangenomen.
De ontdekking en het experiment
Het gedrag werd voor het eerst waargenomen tijdens niet-gerelateerde hersenactiviteitsstudies van muizen tijdens de bevalling. Onderzoekers van NYU Langone Health merkten dat kooigenoten actief tussenbeide kwamen toen een zwangere muis moeite had om jongen ter wereld te brengen. Om te bevestigen dat dit niet toevallig was, hebben ze muizen genetisch gemanipuleerd zonder oxytocinereceptoren – essentieel voor samentrekkingen van de baarmoeder – wat vaak leidt tot fatale geboortecomplicaties.
De studie verdeelde zwangere muizen in twee groepen: de ene gekoppeld aan ervaren moedermuizen, en de andere alleen gehuisvest. De resultaten waren grimmig. Negen van de tien muizen, bijgestaan door ervaren moeders, overleefden de bevalling, terwijl 90% van hun pups ook overleefde. Daarentegen overleefde slechts één solitaire muis en stierven al haar pups. De ‘vroedvrouw’-muizen haalden zorgvuldig de vastzittende pups eruit en braken zelfs de vruchtzakjes open om pasgeborenen te laten ademen.
Waarom ervaring belangrijk is
Uit verdere experimenten bleek dat de moederlijke ervaring van de helper van cruciaal belang is. Muizen die gepaard gingen met mannetjes of vrouwtjes die nog nooit hadden gebaard, vertoonden gedeeltelijke hulp – mannetjes gebruikten fysieke druk om de bevalling te vergemakkelijken, terwijl niet-moeder vrouwtjes zich verzorgden en buikdruk uitoefenden – maar slaagden er niet in de cruciale stap van het openen van de vruchtzakjes uit te voeren. Alleen muizen die eerder een kind hadden gekregen, traden op als volledig capabele vroedvrouwen, waardoor de overleving van de pup werd verzekerd. Dit suggereert dat ervaringen uit de eerste hand de effectiviteit van dit zorggedrag bepalen.
De bredere implicaties
Deze studie versterkt het idee dat sociale samenwerking, vooral tijdens kwetsbare perioden zoals de bevalling, een fundamenteel aspect is van het gedrag van zoogdieren. “Er zijn veel redenen waarom zoogdieren sociaal zijn”, zegt studieauteur Robert Froemke, “en een primaire reden is om elkaar te helpen, vooral in deze zeer kwetsbare perioden.” Het feit dat muizen net als mensen worstelen met de bevalling en kinderopvang, onderstreept het evolutionaire voordeel van wederzijdse ondersteuning.
De studie benadrukt ook waarom dit gedrag in het wild misschien onopgemerkt is gebleven: dieren zoeken afzondering tijdens de geboorte om roofdieren te vermijden. De bevindingen suggereren dat geboorte en het grootbrengen van jongen centrale organiserende krachten kunnen zijn in sociale netwerken van dieren, die samenwerking en overleving stimuleren.
De implicaties reiken verder dan muizen. De onderzoekers vermoeden dat soortgelijk gedrag voorkomt bij andere knaagdieren en zoogdieren, wat erop wijst dat zorgverlening een universeler aspect van het dierenrijk kan zijn dan eerder werd gedacht.
