Vanavond, 5 november 2025, vindt er een spectaculaire hemelse gebeurtenis plaats: een Super Beaver Moon. Dit betekent dat een volle maan, die groter en helderder lijkt dan normaal, onze hemel zal sieren. Maar wat betekent dat voor maanobservatie, en wat zit er achter dit opvallende fenomeen?
De Volle Maan en het Supermaaneffect begrijpen
Een Volle Maan doet zich voor wanneer de aarde precies tussen de zon en de maan staat. Deze uitlijning betekent dat het hele oppervlak van de maan wordt verlicht door zonlicht, waardoor deze als een complete en schitterende cirkel aan de nachtelijke hemel verschijnt.
De baan van de maan rond de aarde is echter geen perfecte cirkel; het is een ellips. Dit betekent dat er punten in zijn baan zijn waar hij iets dichter bij de aarde is (perigeum) en punten waar hij verder weg is (apogeum). Wanneer een volle maan samenvalt met perigeum, wordt het een Supermaan. De term ‘Supermoon’ is geen technische astronomische term, maar een populaire manier om dit visueel opvallende effect te beschrijven. Omdat hij dichterbij is, lijkt een Supermaan groter en helderder dan een typische volle maan.
Waar je op moet letten: functies op het maanoppervlak
Bij een heldere hemel (als het weer het toelaat) biedt de Supermaan van vanavond een uitstekende gelegenheid voor maanobservatie. Zelfs zonder speciale apparatuur zijn bepaalde opvallende kenmerken met het blote oog zichtbaar:
- Aristarchusplateau: Een helder, relatief vlak deel van het maanoppervlak.
- Serenitatis en Crisium Mares: Dit zijn grote, donkere basaltvlakten – ook wel “zeeën” genoemd – gevormd door oude vulkaanuitbarstingen.
Degenen met een verrekijker kunnen nog meer details zien, waaronder:
- Endymion- en Posidonius-kraters: Twee goed gedefinieerde inslagkraters.
- Grimaldi Basin: Een enorme, cirkelvormige depressie op het maanoppervlak.
Ten slotte kunnen waarnemers met behulp van een telescoop kenmerken onderscheiden zoals:
- Reiner Gamma: Een opvallend straalsysteem dat uit een krater komt.
- Rupes Altai (Altai Scarp): Een dramatische, torenhoge rotswand.
De maancyclus: fasen van de maan
De Super Beaver Moon is een enkel punt in de voortdurende reis van de maan door zijn fasen. Het veranderende uiterlijk van de maan – wat wij de maanfasen noemen – is eenvoudigweg een gevolg van de veranderende hoeken tussen de zon, de aarde en de maan. Hier is een blik op de volledige cyclus:
- Nieuwe Maan: De Maan staat tussen de Aarde en de Zon. De kant die naar de aarde is gericht, wordt niet verlicht, waardoor de maan onzichtbaar is.
- Wassende halve maan: Een dunne, gebogen lichtstrook verschijnt aan de rechterkant (gezien vanaf het noordelijk halfrond).
- Eerste kwartier: De helft van het gezicht van de maan is verlicht; het lijkt op een halve maan.
- Wassende maan: Meer dan de helft van de maan is verlicht, maar nog niet vol. ‘Waxen’ betekent groeien.
- Volle maan: Het hele oppervlak van de maan is verlicht, volledig zichtbaar en helder.
- Afnemende maan: Het verlichte deel van de maan begint af te nemen, te beginnen aan de rechterkant (noordelijk halfrond). ‘Afnemen’ betekent krimpen.
- Derde kwartier (of laatste kwartier): Opnieuw is de helft van de maan verlicht, maar deze keer is de linkerkant verlicht.
- Afnemende halve maan: Er blijft slechts een dun streepje licht over aan de linkerkant voordat de cyclus opnieuw begint.
De hele cyclus van de ene Nieuwe Maan naar de volgende duurt ongeveer 29,5 dagen – dit staat bekend als een maanmaand.
De Super Beaver Moon van vanavond is een boeiende herinnering aan de dynamische wisselwerking tussen onze planeet en haar natuurlijke satelliet, en een uitstekende gelegenheid om de schoonheid van ons zonnestelsel te waarderen. De volgende volle maan vindt plaats op 4 december.
