De neurotechnologie maakt een golf van baanbrekende vooruitgang door, met opmerkelijke vooruitgang bij het herstellen van sensorische functies en het behandelen van neurologische ziekten. Dit positieve traject wordt echter overschaduwd door de buitensporige invloed van technologiemiljardairs als Elon Musk en Sam Altman, wier grootse uitspraken over brein-computerinterfaces vaak de aandacht afleiden van de tastbare medische voordelen op dit gebied.
Deskundigen waarschuwen dat deze ‘domme transhumanistische ideeën’ – visies over het uploaden van bewustzijn of het samensmelten met AI – de publieke perceptie vervormen en de praktische toepassing van neurotechnologie voorgoed belemmeren. Terwijl bedrijven als Neuralink inderdaad innovatieve hersenimplantaten ontwikkelen, doet Musks neiging om zich te concentreren op fantastische toepassingen zoals telepathie afbreuk aan het werkelijke potentieel dat deze technologieën bieden voor patiënten die lijden aan verlamming, ALS, de ziekte van Parkinson of verlies van gezichtsvermogen.
Deze ontkoppeling is niet louter een academisch debat. Het heeft tastbare gevolgen voor zowel onderzoek als regelgeving.
De aantrekkingskracht van “gedachten uploaden”
Musk’s Neuralink en Altman’s Merge Labs staan niet alleen in hun streven naar ambitieuze brein-computerinterfaces. Grote technologiespelers als Apple, Meta en Google hebben ook aanzienlijke middelen gestoken in onderzoek naar neurotechnologie, waarbij draagbare apparaten die gericht zijn op het benutten van neurale gegevens steeds gangbaarder worden.
Deze ondernemingen overschaduwen echter vaak de meer realistische, directe voordelen die neurotechnologie kan bieden.
Musk heeft publiekelijk zijn geloof uitgesproken in interfaces tussen hersenen en computers die het ‘uploaden’ van geheugen en overdracht naar robotlichamen mogelijk maken – concepten die eerder aan science fiction grenzen dan aan de realiteit van de nabije toekomst. Hoewel Altman minder luidruchtig is, heeft hij soortgelijke opvattingen geuit over een toekomstige ‘samensmelting’ tussen mens en machine, die wordt bereikt door middel van genetische manipulatie of neurale implantaten. Deze focus op het samengaan met AI wordt gevoed door de fascinatie van de technologie-industrie voor singulariteit, een door futuristen gepopulariseerd idee dat suggereert dat kunstmatige intelligentie de menselijke capaciteiten zal overtreffen.
Deze futuristische verhalen zijn weliswaar boeiend, maar roepen ook ernstige zorgen op. Critici beweren dat ze het publieke begrip kunnen misleiden en overregulering kunnen veroorzaken die innovatie in werkelijk levensveranderende neurotechnologieën onderdrukt.
Echte versus ingebeelde grenzen
Er zijn drie verschillende takken binnen het gebied van neurotechnologie:
- Medische apparaten: Hierbij gaat het om implantaten en chips die zijn ontworpen om neurologische aandoeningen direct te behandelen, zoals het herstellen van het gezichtsvermogen of het in staat stellen van verlamde personen om computers met hun gedachten te besturen. Hoewel deze categorie nog in ontwikkeling is, houdt deze categorie een enorme belofte in voor het verlichten van het lijden onder slopende aandoeningen.
- Consumentenwearables: Dit opkomende gebied omvat apparaten zoals EEG-hoofdtelefoons en -brillen die de hersenactiviteit volgen en interpreteren via algoritmen. Hoewel ze op de markt worden gebracht als hulpmiddelen voor productiviteit, focusverbetering of zelfs gamen, blijft de wetenschappelijke basis voor hun effectiviteit controversieel, met beperkt onderzoek dat hun beweringen valideert.
Er ontstaan zorgen over mogelijk misbruik van deze apparaten voor surveillancedoeleinden, hoewel experts suggereren dat de huidige technologie niet geavanceerd genoeg is om op betrouwbare wijze de genuanceerde hersenactiviteit vast te leggen die nodig is voor nauwkeurige individuele monitoring.
3. Sciencefictiontoepassingen: Dit domein omvat ambitieuze langetermijndoelen zoals ‘brain uploading’ (het overbrengen van bewustzijn naar een computer) of het creëren van telepathische communicatie-interfaces. Hoewel ze conceptueel intrigerend zijn, blijven deze ideeën stevig in het domein van science fiction, gezien ons beperkte begrip van bewustzijn en de biologische complexiteit van de hersenen.
De noodzaak van gerichte vooruitgang
Het gevaar schuilt in het samenvoegen van het potentieel van neurotechnologie met speculatieve verhalen die worden aangewakkerd door de Silicon Valley-hype. Hoewel ambitieuze doelstellingen noodzakelijk zijn om innovatie te stimuleren, is het van cruciaal belang om prioriteit te geven aan duidelijke communicatie over wat op de korte termijn haalbaar is.
Deskundigen benadrukken dat het focussen op praktische toepassingen zoals de behandeling van neurologische ziekten een meer ethische en impactvolle weg voorwaarts biedt voor neurotechnologie. Het overijverig najagen van ‘transhumanistische’ fantasieën dreigt de middelen en de publieke aandacht af te leiden van de tastbare voordelen die de levens van miljoenen mensen die vandaag de dag onder slopende omstandigheden lijden, drastisch zouden kunnen verbeteren.
