Poema’s die terugkeren naar Patagonië heroveren niet alleen hun territorium; ze herschrijven de regels voor het gedrag van grote katten door zich te tegoed te doen aan een gemakkelijk verkrijgbare, ongewone prooi: magelhaenpinguïns. Uit een recent onderzoek blijkt dat deze normaal gesproken solitaire roofdieren een ongekende tolerantie ten opzichte van elkaar vertonen, aangedreven door de geconcentreerde voedselbron van een pinguïnkolonie op het vasteland. Dit laat zien hoe herverwilderingsinspanningen een geheel nieuwe ecologische dynamiek kunnen creëren, in plaats van simpelweg de omstandigheden uit het verleden te herstellen.
De terugkeer van de poema en de opkomst van pinguïnpredatie
Een groot deel van de 20e eeuw verdreven schapenboeren poema’s uit Patagonië. Met de oprichting van het Monte Leon Nationaal Park in 2004 begonnen de katten echter terug te keren. Bij hun afwezigheid ontwikkelde zich een unieke situatie: een grote kolonie Magelhaenpinguïns, doorgaans beperkt tot eilanden voor de kust, vestigde een broedplaats op het vasteland, met ongeveer 40.000 paren. De terugkerende poema’s maakten snel gebruik van deze nieuwe kans, waarbij kort nadat het park was aangelegd, de overblijfselen van pinguïns in hun uitwerpselen verschenen.
Onderzoekers gingen er aanvankelijk van uit dat slechts een paar individuen verantwoordelijk waren voor deze verschuiving. Uit uitgebreide monitoring bleek echter dat veel poema’s zich actief op de pinguïns richtten, wat leidde tot een ongewoon hoge concentratie roofdieren in de buurt van de broedkolonie.
Sociale tolerantie gedreven door overvloedige prooien
Uit het onderzoek, gepubliceerd in Proceedings of the Royal Society B, bleek dat poema’s die regelmatig op pinguïns jaagden, significant hogere niveaus van sociale interactie vertoonden dan poema’s die afhankelijk waren van andere prooien. Onderzoekers volgden 14 poema’s via GPS-halsbanden en documenteerden 254 ontmoetingen tussen pinguïnetende individuen, vergeleken met slechts vier tussen degenen die niet op pinguïns jaagden. Deze ontmoetingen concentreerden zich rond de pinguïnkolonie, wat erop wijst dat de overvloedige voedselbron de concurrentie vermindert en een grotere tolerantie onder de katten mogelijk maakt.
Dit gedrag is vooral opmerkelijk omdat poema’s doorgaans solitaire dieren zijn met grote territoria. De aanwezigheid van de pinguïnkolonie heeft geleid tot een meer dan verdubbeling van de dichtheid van poema’s in het park, meer dan eerder geregistreerde concentraties in Argentinië. De verschuiving in de sociale dynamiek is een direct gevolg van een geconcentreerde, betrouwbare voedselbron.
Implicaties voor natuurbehoud en ecosysteembeheer
De bevindingen onderstrepen de complexiteit van moderne natuurbehoudsinspanningen. Het herstellen van wilde dieren betekent niet alleen dat ecosystemen worden teruggedraaid; het creëert nieuwe interacties die het gedrag van dieren hervormen. Het begrijpen van deze veranderingen is essentieel voor effectief management. De co-auteur van het onderzoek, Mitchell Serota, benadrukt dat natuurbeschermingsstrategieën gebaseerd moeten zijn op de manier waarop ecosystemen vandaag de dag functioneren, en niet op aannames over het verleden.
De impact van puma-predatie op pinguïnkolonies wordt nog steeds beoordeeld. Hoewel grote, gevestigde kolonies veerkrachtig kunnen zijn, kunnen kleinere of nieuw gevormde kolonies kwetsbaarder zijn. De situatie vormt een complexe uitdaging voor parkbeheerders, omdat er sprake is van de interactie tussen twee inheemse soorten op een manier die afwijkt van historische patronen.
Onderzoekers zijn van plan te onderzoeken hoe deze relatie andere prooisoorten, zoals guanaco’s, beïnvloedt om een beter inzicht te krijgen in de trapsgewijze effecten binnen het ecosysteem.
Uiteindelijk benadrukt de aanpassing van de Patagonische poema aan de predatie van pinguïns de onvoorspelbare gevolgen van herwildering en de behoefte aan flexibele, datagestuurde natuurbeschermingsstrategieën.
