Technologiemiljardairs, die al zwaar geïnvesteerd hebben in ruimteverkenning, kijken nu uit naar een lage baan om de aarde voor een nieuwe grens: datacenters. Gedreven door de onverzadigbare vraag naar verwerkingskracht van AI, stellen bedrijven als Google en startups als Aetherflux een vloot satellieten voor om deze faciliteiten te hosten. Dit is niet zomaar een futuristische gril; het is een directe reactie op de stijgende kosten en beperkingen van het bouwen van enorme datacentra op aarde, die enorme hoeveelheden land, water en energie verbruiken.
De logica achter orbitale datacenters
Het kernidee is simpel: maak gebruik van onbeperkte zonne-energie in de ruimte. In tegenstelling tot terrestrische datacentra die afhankelijk zijn van overbelaste elektriciteitsnetwerken, hebben satellieten in een zonsynchrone baan theoretisch toegang tot continue, overvloedige energie. Dit zou een groot voordeel zijn voor AI-workloads, die notoir energievretend zijn. Maar het pad naar orbitale dominantie is verre van soepel.
SpaceX van Elon Musk, Blue Origin van Jeff Bezos en Google richten zich al op ruimtegebaseerde berekeningen. In november 2024 lanceerde Nvidia via SpaceX een met H100 GPU uitgeruste satelliet, en China zette eerder dit jaar een tiental supercomputersatellieten in. Google’s Project Suncatcher, gepland voor 2027, voorziet een cluster van 81 satellieten dat is ontworpen om samen te werken, waarbij lasers worden gebruikt om TPU-chips te verbinden in plaats van op de aarde gebaseerde bedrading.
Het scepticisme van ruimtewetenschappers
Veel ruimtevaartprofessionals blijven op hun hoede. Astronoom Jonathan McDowell, die sinds eind jaren tachtig elke satellietlancering volgt, wijst op de enorme kosten die gepaard gaan met het in een baan om de aarde brengen van iets. Hij suggereert dat sommige ondernemingen worden gedreven door de aantrekkingskracht van ‘de ruimte is cool’, in plaats van door een echte behoefte aan orbitale infrastructuur.
De grootste uitdaging is orbitaal puin. De zonsynchrone baan, die geliefd is vanwege het consistente zonlicht, is ook bezaaid met “een mijnenveld van willekeurige objecten” die zich met een snelheid van 27.000 km per uur voortbewegen. Het cluster met 81 satellieten van Google zou voortdurend moeten manoeuvreren om botsingen te voorkomen, een taak die brandstof verbruikt en nieuwe risico’s met zich meebrengt. McDowell merkt op dat het coördineren van bewegingen voor een hele cluster ongekend zou zijn, aangezien de meeste ruimtevaartuigen individueel opereren.
De technische hindernissen
Naast het puin zijn er nog andere belangrijke problemen. Warmteafvoer in een vacuüm is een groot probleem, waarbij bedrijven als Starcloud vertrouwen op infraroodpanelen en zware afscherming om gevoelige elektronica te beschermen. Nog uitdagender is de mogelijkheid dat lichtvervuiling astronomisch onderzoek verstoort, een punt dat naar voren is gebracht door het Center for Space Environmentalism.
Bovendien is het onderhouden van in de ruimte gestationeerde hardware veel complexer dan op aarde. Routinematige reparaties zijn vrijwel onmogelijk, en het vooruitzicht van robotachtig tanken of heroriëntatie blijft grotendeels theoretisch.
De implicaties op de lange termijn
Ondanks deze obstakels zal de trend naar ruimtegebaseerde datacenters zich waarschijnlijk voortzetten. Het plan van Google en Aetherflux wordt in 2027 gelanceerd, terwijl Starcloud ernaar streeft de productie tegen 2028 op te schalen. De vraag is niet of dit zal gebeuren, maar hoe.
De belangrijkste uitdaging voor de industrie is, zoals ruimtewetenschapper Mojtaba Akhavan-Tafti het stelt, duurzaamheid: “Hoe houden we de lage baan om de aarde nog generaties lang open voor zaken?” Het antwoord zou kunnen liggen in strengere regelgeving, innovatieve systemen om botsingen te voorkomen en een fundamentele verschuiving naar verantwoord ruimtebeheer.
