Całowanie, zachowanie często kojarzone z romantyzmem i intymnością, może mieć głębsze korzenie ewolucyjne, niż wcześniej sądzono. Nowe badania sugerują, że praktyka ta może sięgać 21 milionów lat temu i sięgać czasów starożytnego przodka małp człekokształtnych. Chociaż zapisy historyczne wskazują na całowanie się w starożytnych cywilizacjach, takich jak Mezopotamia i Egipt, około 4500 lat temu, jego rozpowszechnienie jedynie w około 46% kultur ludzkich doprowadziło niektórych do przekonania, że jest to stosunkowo nowy wynalazek kulturowy. Jednak coraz więcej dowodów sugeruje coś innego.
Argumenty na rzecz starożytnych pocałunków
Obserwacje współczesnych małp człekokształtnych – szympansów, bonobo i orangutanów – praktykujących kontakt warga z wargą, w połączeniu z dowodami wymiany bakterii jamy ustnej między neandertalczykami a Homo sapiens, sugerują, że całowanie było starsze niż udokumentowana historia. Zespół badawczy kierowany przez Matildę Brindle z Uniwersytetu Oksfordzkiego próbował sprawdzić tę możliwość, definiując całowanie jako nieagresywny kontakt z ustami, wykluczający czynności takie jak podawanie jedzenia.
Korzystając z rygorystycznego podejścia statystycznego zwanego modelowaniem Bayesa, zespół zmapował zachowanie związane z całowaniem na drzewie filogenetycznym naczelnych, symulując 10 milionów scenariuszy ewolucyjnych. Wyniki pokazują, że całowanie prawdopodobnie wyewoluowało u przodków małp człekokształtnych między 21,5 a 16,9 miliona lat temu, z 84% szansą, że neandertalczycy również go praktykowali.
„Najwyraźniej to tylko całowanie neandertalczyków. Nie wiemy, kogo całują” – mówi Brindle. „Jednak w połączeniu z dowodami na to, że ludzie i neandertalczycy mieli podobne mikrobiomy jamy ustnej i że większość ludzi pochodzenia spoza Afryki ma pewne neandertalskie DNA, dowodzimy, że prawdopodobnie się całowali, co z pewnością nadaje relacjom człowiek-neandertalczyk bardziej romantyczny wydźwięk”.
Dlaczego całowanie ewoluowało?
Dokładne przyczyny ewolucji całowania pozostają niejasne, ale istnieją dwie główne hipotezy. Jedna sugeruje, że całowanie może być sposobem oceny jakości partnera. Na przykład nieświeży oddech może być sygnałem, aby unikać rozmnażania się z niezdrowym partnerem. Inna teoria sugeruje, że całowanie wywodzi się z zachowań pielęgnacyjnych i ewoluowało, aby wzmacniać więzi społeczne i łagodzić napięcie – podobnie jak szympansy „całują pokój” po konfliktach.
Natura kontra kultura
Chociaż dowody potwierdzają ewolucyjne pochodzenie całowania, wpływy kulturowe niewątpliwie odgrywają pewną rolę. Fakt, że praktyka ta nie jest powszechna wśród społeczeństw ludzkich, sugeruje, że z biegiem czasu mogła zostać przyjęta lub odrzucona w zależności od preferencji kulturowych. Mimo to badania pokazują, że całowanie to nie tylko nowoczesny wynalazek, ale głęboko zakorzenione zachowanie o starożytnych korzeniach.
Odkrycia te oferują nowy wgląd w naszą wspólną historię ewolucyjną, sugerując, że nawet najbardziej intymne zachowania mogły zostać ukształtowane przez miliony lat doboru naturalnego.
